مرجع مسجد النبی کوهسنگی

بنای آرامگاه گنبد سبز مشهد به قولی مدفن روضه خوان مسجد النبی کوهسنگی مشهد محمد زاهد مشهدی میباشد که به سال ۹۰۴ هجری وفات یافته میباشد. این سازه امروزه در می‌دانی با همین اسم در خیابان آخوند خراسانی واقع گردیده‌است و وابسته به عصر ی صفوی میباشد.

در باطن مقبره گنبد سبز ضمن قبر روضه خوان خداترس، یکسری قبر دیگر نیز وجود داراست که شخصیتهای مدفون گردیده در آن نامشخص میباشد. لوحه ای مکشوفه از قبر باطن سازه وجود داراست که امروزه در اتاقکی در خویش سازه محافظت می شود و در بیتی که روی آن حک گردیده تاریخ تشکیل داد مزار اینگونه آمده میباشد.

سال تاريخ اين مبارک آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد سازه بيت معمور قلب خداترس دان 1091
تاریخچه گنبد سبز
بیان شده که‌این بنای تاریخی مشهد به دستورشاه عباس در سال ۱۰۱۱ هجری بر مزار روحانی محمد بازهد مشهدی ایجاد شده است.عدم انطباق در تاریخ های تصویب گردیده در ایجاد کرد این سازه احتمالا بیان‌کننده این قضیه می باشد که بنای سابق الذکر به فرمان فرمانروا عباس صفوی در سال ۱۰۱۱ هجری شروع شده و در سال ۱۰۹۱ هجری هنگام حکومت فرمانروا عباس دوم کامل شدن یافته میباشد.

بیت خاطر گردیده به تاریخ رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد کامل شدن سازه اشاره دارااست. به سند اوراق تاریخی و سفرنامه ها این سازه پیش از نوسازی و تاسیس خیابان های نو شهر و میدان نو میان باغی پهناور بوده میباشد که ارگ قدیم مشهد (ارگ دارالحکومه) در ضلع غربی آن، آرامستان گران قدر میرهورا ( میرهما میرمراد ) در جهت شرقی آن و توکل سید اسماعیل فرمانروا حیدری مشهور به توکل آقای پاد شاه در اطراف آن قرار داشته میباشد.

بایستی بیان نمود که در ارتباط اسم مالک بقاع گنبد سبز اقوال دیگری وجود داراست. دکتر معالج زرین کوب آن را منسوب به روحانی محمد علی زاهد خراسانی دانسته میباشد. برخی دیگر نیز این مقبره را به روضه خوان محمدحکیم بازهد صاحب و مالک کتاب دارای شهرت تحفه ی حکیم بازهد منسوب می‌دانند که با دقت به تاریخ حیات نامبرده شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد این عقیده درستی و قوت متعددی ندارد.

یکی جاهای جالب و مذهبی ساری امامزاده ای مسجد النبی کوهسنگی مشهد به اسم امام زاده باتقوا میباشد.در شرایطی که بدین استان و به شهر ساری، راءس استان مازندران مهاجرت کردید، می‌توانید از این امام زاده دیدن نمائید.ضریح این امام زاده در ساری، جاده فرح آباد، جاده گوهرباران، روستای مرزرود واقع شد‌ه‌است .امام زاده پارسا در ۱۵ کیلومتری شمال ساری، ۱۰ کیلومتری دریای کاسپین و روستای مرزرود جای‌دارد که از شرق به روستای سوربن و بهارآباد، از غرب به روستای اکند، از شمال به روستای قادیکلا و از جنوب هم به پنبه چوله میرسد.

این سازه در آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد اولِ ورودی روستای زردرود واقع گردیده است و سالهای خیر چندان به دور از حصار طبیعی بهره مند بوده میباشد .امامزاده عبدالصالح در یک قبرستان کهن در روستای مرزرود ساری واقع‌گردیده که در قبلی دارنده درختانی آزاد و قدیمی با شماره و شناسنامه بوده میباشد و ازنظر ارتفاع قدمت هم عمر با امامزاده هست، ولی امروزه فقط تک‌درختی دیرین‌سال رو به روی امامزاده ما‌نده رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد که مدرک عمر آن تنه قطورش میباشد.

عمر تاریخی امام زاده باتقوا:
درخصوص عمر این امامزاده، کارشناسان از روی معماری سازه نظریه دارا‌هستند که‌این ساختمان بلند حدود قرن‌های هشت و خیر هجری ساخته‌ گردیده که در آن فرصت سادات علوی بر طبرستان حکومت می‌کردند و حضرت امامزاده مرزرود یکی آن حاکمان بوده‌اند و همینطور مطابق احادیث این امام زاده از نوادگان امام موسی کاظم شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد میباشد.

از زیباترین و معروفترین مساجد اهل ایران مسجد النبی کوهسنگی مشهد می قدرت از مسجد روحانی فهرج، تاریخانه دامغان، مسجد سلطان اصفهان، مسجد روحانی لطف الله، مسجد گوهر بشاش مشهد، مسجد کبود تبریز ، مسجد میرپنج و… اشاره نمود
معماری مسجد اهل ایران در زمان طلایی توان دنیوی، معنوی و سیاسی شیعه ها درین مرز و بوم، دربردارنده نام و نشان معنوی و انگاره های قدسی ویژه ای بوده میباشد.

انگاره آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد های وحدت و یگانگی، هم آوایی با طبیعت، ابتکار عمل و تازه آوری و حضور نقوش و گونه های هندسی، تحت عنوان انگاره های قدسی حکم کننده بر پیاده سازی مساجد تاریخی شیعی(مسجد امام اصفهان و مسجد شی لطف الله و …) برای مثال اصول اساسی در معماری و پیاده سازی مساجد در جمهوری اسلامی ایران بوده میباشد.

نام‌و‌نشان رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و انگاره هایی که از آن می شود به تیتر جریانی مقدس حافظه کرد که به لحاظ می‌رسد در مساجد کنونی از نعمت آن کمتر سود کرده اند. مسجد در کشور ایران و معماری اسلامی نمادی شکوهمند از عظمت تاریخی و دینداری و اعتقادی تعالیم مذهبی، دور از هر سیرتکامل دنیوی گرایی میباشند و به نوعی به سمبل نام و نشان اسامی این شهرها تبدیل گردیده اند. برای مثال مسجد امام و مسجد جامع در شهر اصفهان، مسجد جامع شهر از این گروه شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد به شمار میروند.

پروردگار اعتنا ویژه ای به قبیله نبوت دارااست. ۱۴ معصوم که در نزد پروردگار مقامی بسیار بالا دارا هستند در نماز نیز با سلام به آنان در تشهد به جایگاه شاخص شان اشاره گردیده‌است. اما بیان صلوات مسجد النبی کوهسنگی مشهد را می قدرت در جاهایی دیگر از نماز نیز به کار گرفت و بنابراین اجر ان نماز را به شدت زیاد کرد. در رکوع و سجود و قنوت می قدرت بیان صلوات را استفاده نمود. التفات صلوات ارسال کردن در نماز را در نیک صالحی مشاهده کنید.

التفات صلوات پست کردن در نماز
در قرآن پروردگار خطاب به مومنین می‌فرماید: “آفریدگار و فرشتگان به فرستاده(صلی الله علیه و آله) صلوات می فرستند شما هم بر وی صلوات بفرستید. از این رو فضیلت داشتن صلوات دربرگیرنده صلوات در رکوع و سجده هم می گردد. اما در لسان شریف داستان هم بدین مقاله اشاره گردیده که امام باقر (علیه السلام) فرمودند: کسی آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد که در رکوع و سجود و قیام نمازش صلوات بر محمد (صلی الله علیه و آله) و آل وی بفرستد خدا اجر آن را مانند اجر رکوع و سجود و قیام (در طومار انجام وی) مى‏نویسد.

لذا می قدرت بیان کرد فضائلی که برای صلوات آورده شده زیرا اطلاق دارااست تمامی آن ها در صلوات در رکوع و سجده هم وجود داراست به علاوه روایاتی گویای این مقاله میباشد که صلوات جزء نماز و منجر کمال نماز میباشد.آن‌جا که به پروردگار پهنا می‌کند:

«الّلهم…صَلِّ عَلَى مَنْ شَرَّفْتَ‏ الصَّلَاهَ بِالصَّلَاهِ عَلَیْه‏»،[۱]؛

«خدایا سلام بفرست رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد بر کسی‌ که نمازت را به واسطه سلام بر وی شریف قرار دادی»

نماز با تمامی عظمتی ‌که دارااست تا جایی‌که ردیف آیین معرفی گردیده[۲]، شرافت خویش را از به عبارتی صلواتی داراست که در تشهد، پس از اسم حضرت ختمی شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد مرتبت صلّی الله علیه و آله و سلّم بیان می شود.«شرف‏ از بیان تو دارا میباشد نماز شب و روز صلوات تو چه روحست و صلاتش تن میباشد‏»[۳]

امامزاده چکان مراغه در واقع مقبره امامزداه سید ابراهیم مسجد النبی کوهسنگی مشهد علیه السلام میباشد که در۶کیلومتری شرق مراغه در حوالی روستای چکان واقع گردیده است. این بقاع ازدیربازمورد اعتنا واحترام خاص همسایه شهرستان مراغه بوده و یکی امامزاده های دارای اسم و رسم ومشهور آذربایجان شرقی است.این مقبره شریف آرامگاه سید جلیل القدر حضرت امامزاده ابراهیم ابن حسن ابن قاسم ابن عبداله ابن حضرت امام موسی بن جعفر علیه السلام است.

عرایض حکایت ازاین داراست که نامبرده نوه سوم امام موسی بن جعفر علیه السلام می باشند. که در موقع سفر از سوی مدینه به مشهد مقدس به دست معارضان و معاندان امامت و ولایت به شهیدشدن می رسند. ودر این جای دفن میشوند. تاریخ کشف قبر امامزاده سید ابراهیم (ع) به حدود یکصد و هفتاد سال پیش بر می‌گردد.این محل معنوی از آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد دیرباز به «اولیاء چکان» میباشد و قدمای محل نیز وی را با این تیتر می شناختند. با سپری شد مجال و ظهور کرامات گوناگون از این ضریح معنوی، مرقد منور امامزاده سید ابراهیم (علیه السلام) نزدیک به سال ۱۲۱۰ ش بوسیله ی روضه خوان روستای چکان مرحوم روضه خوان یعقوب چکانی، جد آیت الله روضه خوان محمد حسین چکانی شناسایی شد.

شرایط سازه
آستان مقدس امامزاده سيد رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد ابراهیم (علیه السلام) (اولیاء چکان) در ورودی روستای چکان در شش کیلومتری شرق شهرستان مراغه قراردارد. بقاع در زمینی به مساحت تقریبی چهار هکتار جای دارد و بنای آن در عصر های متعدد تجدید بنا گردیده. درحال حاضر یک کدام از مهم ترین مرکزها عبادی و معنوی آذربایجان به‌حساب می‌آید.
بنای اول مقبره بسیار معمولی و دارنده گنبد گلی بوده و در عصر های متفاوت به سعی عموم نوسازی و تجدید بنا گردیده‌است. بنای اصلی و بسط وسیع آن در سال ۱۳۵۵ ش استارت شد. این فعالیت اساسی، به کوشش آیت الله حاج روحانی علی ارومیان و با همیاری عموم نه حوزه‌ آغاز و در زمان فرصت مشخصی تمام شد. روی لوح شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد سنگی که به دیوار غربی گنبدخانه نصب گردیده. درباره‌ی شخصیت امامزاده سید ابراهیم (علیه السلام) و نقش آیت الله در نوسازی و گسترش آستان امامزاده سید ابراهیم (علیه السلام) آمده میباشد.

صرف حیث از درستی و نادرستی این واقعه، چرا مسجد النبی کوهسنگی مشهد که فقط از طریق اهل سنت نقل گردیده‌است، آیا وجود یک چنین پدیده‌ای می تواند بیان‌کننده شهرت حکمی در یک فرصت باشد و آیا چنین شهرتی حجیت دارااست؟ افزون بر این، این شهرتی که برخاسته از یک رخداد تاریخی است، ناسازگاری دارد، با شهرت دیگری که نقل‌های مختلف از طریق شیعه و سنی حمایت کننده آن هست.
ما، در تاریخ به مواردی بر میخوریم که هم در زمان عمر و هم پیش از او، و هم پس از او، افراد مسیحی و یهودی به صورت گروهی (وفد) و فردی به مسجدالنبی می‌آمده‌اند و پرسش‌های خود را برای خلیفه مسلمانها مطرح می‌کرده‌اند و پاسخ می‌شنیده‌اند.
به طور طبیعی این موردها، درگاهِ ناسازگاری، بر آن یک مورد پیش خواهند بود.

اما ادله‌ها و تأیید کننده‌هایی از این دست که ورود کافران به مسجد، هر یک سری برای شنیدن سخن خداوند باشد، کوچک شمردن مسجد هست و کوچک شمردن مسجد حرام.
و یا باز داشتن آنها از ورود به مساجد، به گونه‌ای خوار شمردن آن ها است و این، چیزی است که مسلمان ها ، وظیفه دارند آن را اجرا دهند.
و یا این‌که کافر اهل مسجد نیست و مسجد بستگی با کافر ندارد، تا بخواهد در آن وارد خواهد شد.
در‌صورتی‌که ما برهان‌های محکمی برناروایی می‌داشتیم این‌ها می‌توانست تقویت کننده بینش ما باشد ولی با سست بنیاد بودن ادله‌ها، از این گونه تأیید کننده‌ها کاری ساخته نیست.
افزون بر این، این حرف، که ورود کافران به مسجد، حتی برای شنیدن پیام اسلام و توحید، کوچک شمردن مسجد هست، ادعایی بیش نیست؛ زیرا هتک حرمت، یک دستور عرفی می‌باشد، مورد ها آن را عرف گزینش می‌کند و بی گمان کافری که جویای حق و حقیقت است و برای شنیدن حرف پروردگار، مودب و فروتنانه، پا در مسجد می‌گذارد، عرف آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد آن را خوار شمردن مسجد نمی‌داند.
و نیز آیا دوری از ورود کافری که می‌خواهد با اسلام آشنا خواهد شد به مسجد، این همان تحقیر خداپسندانه هست؟ و یا نا دیده به دست آوردن عمومات دعوت و ارشاد مردم! وآنگهی اصل این‌که غرض از تحقیر چیست؟ و طفل شکلی می بایست باشد جای اظهار‌کرد وگوست.
افزون بر این، (عن یدوهم صاغرون) در صورتی بپذیریم به کار گیری تحقیر از این آیه را، مربوط به کافران اهل عهده است، آن هم به هنگام پرداخت ذمّه، نه کافری که در دارالحرب زندگی می‌کند.
امّا این‌که کافر اهل مسجد نیست، بسته به این می باشد که برداشت ما از مسجد چه باشد؟ در صورتیکه ما مسجد را فقط مرکز راز و نیاز و نیایش بدانیم، طبیعی است کافر بدانجا شیوه ندارد، مگر برای دیدن اثر ها فرهنگی و هنری اسلامی، البته چنانچه مسجد را افزون بر مرکز نماز و عبادت ، پایگاه تبلیغ و پند و هدایت مردم نیز بدانیم، کافری که جویای حقیقت و آشنایی با اسلام هست، نه تنها بی ارتباط به مسجد نیست که به مصداق این آیه شریفه:
(فبشر عبادی الذی یستمعون القول و یتبعون احسنه.) [۵۱]
آیتم تشویق خداوند نیز می باشد، تا حرف حق را در هر جا و مکانی برای مثال مسجد، بشنود و گزینش کند.چنانکه اشاره شد ورود مشرکان به مسجدالحرام ، بلکه محدوده بقاع نارواست، به نصّ آیه شریفه چه ما مشرک را نجس جسمی بدانیم، یا نجس فکری.

و البته ناروایی ورود غیرمشرکان رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد به مسجدالحرام، مانند اهل کتاب و از آئین برگشتگان، هر تعدادی در توسعه حکم، چه از راه توسعه و گسترش علت (نجس) و چه از شیوه توسعه گزینه (کفر) شک وتردید شد، ولی وجود ادعای اجماع‌هایی که در پاره‌ای از کتاب‌های دینی آمده، گرچه این اجماع‌ها نیز، ممکن هست مدرکی باشند، و نیز وجود فراوانی احکام ویژه برای مقبره و مسجدالحرام، آدم را وا می‌دارد تا جانب احتیاط را بگیرد و به این طریقه بگراید که ورود هر کافری به مسجدالحرام نارواست.
و اما نسبت به دیگر مساجد ادله قانع کننده‌ای نیافتیم و همین خلا ادله، کافی می باشد تا حکم به جایز بودن بدهیم؛ به این دلیل‌که جایز بودن ورود، برابر با اصل است.
به مطرح شدن دیگر، عمده دلیل بر ناروایی ورود کافران به مساجد، آیه شریفه و اجماع بود، ولی دلالت این دو استدلال، در محدوده بقعه و مسجدالحرام هست، نه بیش تر از آن.
و خلا عامل نسبت به سایر مساجد، برهان برجواز خواهد بود؛ زیرا مقتضای اصل شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد نخستین تایید صلاحیت ورود به مساجد هست برای همگان، همانند دیگر جای ‌ها، بویژه آن‌که در‌حالتی که غرض ورود عقلایی و شرع پسند باشد، مانند جست وجوی از حق و آشنایی با معارف اسلامی و یا پژوهش و تفحص در اثر شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد ها و بناهای اسلامی.

هر که سوای ادله در مسجد بخوابد، خدا دردی مسجد النبی کوهسنگی مشهد را به وی میزند که معالجه نمیشود، اصلاح نکردن نماد‌های حسنه در مسجد و نهی از بلند کردن صدا در این باره قابل تعبیروتفسیر میباشد.
رعایت نظافت در بقیه اماکن همگانی و ظواهر شریف ائمه که در میان شیعه‌ها مقام مسجد مسجد النبی کوهسنگی مشهد را داراست نیز آیتم تأکید میباشد. این دستور شاید نمایانگر نگاه متعدد و اعتنا بیشتر به اماکن متبرکه و همگانی باشد که مقصد زائران و زائران اکثری از بخش ها و کشورهای متفاوت میباشد.
مغایر آنچه در رسانه ها و مطبوعات خاص یا این که تحت عنوان نشان مطرح می‌شود، امروز عامه مردم متوجه گردیده اند که‌این آب برای آشامیدن میباشد، کارایی نمایید آن را منزه نگه دارید، شیوه بیگناهان، متانت باشد. منزلت آنان بر طبق حرمت مطلق و بها ذاتی آب میباشد و تاکید گردیده است که در طول نبرد و هجرت یا این که اقامت آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد در جای از آلودگی آب دوری نشانی مسجد النبی کوهسنگی مشهد گردد، هر چندین آبی رنگ باشد که قابل شرب نباشد یا این که قابل استعمال نباشد. تمیز امیرالمومنین علی تاکید می نماید که بایستی از آلودگی آب دوری کرد، چون آب با وجود اینکه غیر قابل به کار گیری و غیرقابل به کار گیری میباشد، مصرف کننده داراست و آلودگی آب به افرادی که نمیبینیم زخم می‌رساند. فرستاده اکرم (ص) در نگهداری دور و اطراف زیست و بهداشت اطراف، حتی ریختن دهن شویه در آب‌شرب را نهی نموده است. امام درستگو (علیه السلام) نیز از نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل می نماید که بازدارنده جریان آب میگردد و هر که جلوی آن را بگیرد لعنت شده میباشد. در بقیه اقوال معصوم علیهم السلام، کثیف ساختن آب در کلیه حالات و مکانها و همینطور آلودگی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و آلودگی اطراف آب و نهرها، و تخلیه آب در کنار نهرها حرام میباشد. مثل در ورودی مساجد. امام سجاد (علیه السلام) در جواب رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد به سؤال کننده درباره‌ی جای های ممنوعه تخلیه، فرمودند: «از گوشه های رودخانه جلوگیری خواهد شد و...». نظافت مساجد و نظافت آن جای مقدس. متبرک شایستگی ساخت و ساز تمایل و حضور بیشتر عموم در اعیاد الهی و سود وری بیشتر در ماه های مالامال برکت رجب و شعبان به ویژه در ماه خوش‌یمن رمضان را دارااست. .
از این رو در سال «وحدت ملی و یکپارچگی اسلامی» و در شروع پنجمی سال گرامیداشت هفته جهانی مساجد با استمداد از آیه‌ها قرآن و احادیث اهل بیت علیهم السلام. بایستگی طرح و تبیین موضوعی به اسم «عصمت و طهارت و پاکی» مساجد را بایستی آیتم رسیدگی و بازنگری قرار بخشید که مراقبت و مراقبت آن وظیفه همگان میباشد تا همه مسلمان باشیم با داده ها و داده ها. دوراندیشی، در تکریم و تعظیم شعائر اسلام و محافظت دژ مساجد و ارتقای همت آن نقش داراست. حضور داشته باشیم و اقدامات مایحتاج شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد را ایفا دهیم. انشاءالله وی چیره ترین میباشد

دانش سخن اسلامی نیز اولیه بار درین جامع مسجد النبی کوهسنگی مشهد شکل گرفت و به‌تدریج تکامل یافت و به این ترتیب نخستین مذهب کلامی در اسلام پدید آمد که نقش عمده‌ای در تحولات علمی، سیاسی، شرعی و کلامی این بعدازظهر و عصر اولیه عباسی بر جا نهاد؛ به طوری که جامع بصره، از آن زمان تا اوایل قرن چهارم هجری به عنوان یکی فعال‌ترین مراکز فرهنگی عالم اسلام، خاستگاه محدّثان، فلاسفه و متکلّمان بزرگی شد که هر مورد به نوبه‌ی خود سهم بزرگی در تحولات علمی قرنها نخستین داشته‌اند.
بایستی خاطر نشان نمود فعالیتهای آموزشی در این جامع در بعدازظهر اموی، تنها به گفت و گو و پژوهش در خصوص مسائل نحوی و کلامی محدود نمی‌شد، بلکه فقه اسلامی، تعبیر، قرآن و اخبار نیز به عنوان مثال علومی بود که به طور رسمی در آنجا تدریس میشد. از بزرگانی که در بعد از ظهر اموی در بصره می‌زیسته‌اند می‌توان از آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد حسن بصری، ابن سیرین، (42) جعفر بن‌الحسن، (43) جابر بن یزید ازدی، رفیع بن مهران، عبدالله بن زید اسدی، مسلم بن یسار (44) و قتاده بن دعامه سدوسی (45) نام توفیق.
2. جامع کوفه:
قبل از مهاجرت امام علی (علیه السلام) به کوفه، عبدالله بن مسعود صحابی تعالی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) -در جامع این شهر به کار یاد دادن قرآن و احکام اسلامی اشتغال داشت. عمر به هنگام اعزام ابن‌مسعود، به مردم کوفه چنین نوشت: «انی قد بعثت الیکم عمار بن یاسر امیرا و عبدالله بن مسعود معلما و وزیرا و هما من النجباء من مسجد النبی کوهسنگی مشهد اصحاب محمد من اهل بدر فاقتدوا بهما و اسمعوا قد آثرتکم بعبدالله بن مسعود علی نفسی.» (46)
عبدالله بن مسعود پس از عزیمت به کوفه در منزلی در جنب این شهر اقامت گزید. (47) از دانش آموختگان مکتب علمی ابن‌مسعود در کوفه می‌توان دانشمندانی چون: علقمه‌ی بن‌قیس (م. 62 هـ. ق).، مسروق بن‌اجدع همدانی (م. 63 هـ ق.)، شریح قاضی (م. 78 هـ ق.) سعید بن جیبر (م. 95 هـ ق.)، شعبی (م. 104 هـ.ق.) و حبیب بن‌ابی ثابت کاهلی (م. 119 هـ. ق.) را نام توفیق. (48) بعد از مهاجرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) به کوفه و انتخاب این محل ذیل رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد تیتر مرکز حکومت اسلامی از سوی آن حضرت، دامنه‌ی جنبش علمی در جامع آن شهر از هر جهت وسعت یافت. امام علی (علیه السلام) با به کار گیری از منبر خلافت در ایام جمعه رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و عیدین و در هر زمان مناسب دیگر، هزاران نفر عرب، ایرانی، شامی و... را که در جامع کوفه گرد می‌آمدند.عارف و دانشهایی نشانی مسجد النبی کوهسنگی مشهد که از پیامبر پروردگار (صلی الله علیه و آله و سلم) آموخته یا خود درباره ی آن ها اندیشیده بود، بهره‌مند می‌ساخت. سیوطی از ابوطفیل قصه کرده که اذعان کرد: دیدم علی (علیه السلام‌) را در حالی که خطبه می‌خواند و می‌اعلام کرد: بپرسید از من، به پروردگار قسم هیچ چیز نیست که از من سؤال نمایید مگر اینکه من شما را از آن آگاه کنم و بپرسید از من، درباره ی کتاب خدا که به خدا پیمان هیچ آیه‌ای نیست مگر اینکه من می دانم آن آیه در شب نازل گردیده‌است یا در روز، در دشت فرود آمده یا در کوه. (49)
هر چند روزگار اقامت آن حضرت در کوفه حدود 5 سال بیشتر خلا، البته همین زمان کوتاه کافی بود که این شهر را به یکی مرکز ها والا علمی و فرهنگی آن مجال بدل سازد. به گفته‌ی ابن ابی الحدید، حدیث و دیگر دانشهای اسلامی از مکتب امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) به دیگر شهرها و بلاد اسلام شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد رویکرد یافت و امامان چهار‌گانه‌ی اهل سنّت، همگی از تعالیم او فایده‌مند شدند. (50) بدین ترتیب و از آن پس، جامع کوفه همواره روند رویش و ترقّی خود را پیمود و پیوسته شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد وضعیت خود را در تاریخ اسلام مراقبت کرد.