مرجع مسجد النبی کوهسنگی

دانش سخن اسلامی نیز اولیه بار درین جامع مسجد النبی کوهسنگی مشهد شکل گرفت و به‌تدریج تکامل یافت و به این ترتیب نخستین مذهب کلامی در اسلام پدید آمد که نقش عمده‌ای در تحولات علمی، سیاسی، شرعی و کلامی این بعدازظهر و عصر اولیه عباسی بر جا نهاد؛ به طوری که جامع بصره، از آن زمان تا اوایل قرن چهارم هجری به عنوان یکی فعال‌ترین مراکز فرهنگی عالم اسلام، خاستگاه محدّثان، فلاسفه و متکلّمان بزرگی شد که هر مورد به نوبه‌ی خود سهم بزرگی در تحولات علمی قرنها نخستین داشته‌اند.
بایستی خاطر نشان نمود فعالیتهای آموزشی در این جامع در بعدازظهر اموی، تنها به گفت و گو و پژوهش در خصوص مسائل نحوی و کلامی محدود نمی‌شد، بلکه فقه اسلامی، تعبیر، قرآن و اخبار نیز به عنوان مثال علومی بود که به طور رسمی در آنجا تدریس میشد. از بزرگانی که در بعد از ظهر اموی در بصره می‌زیسته‌اند می‌توان از آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد حسن بصری، ابن سیرین، (42) جعفر بن‌الحسن، (43) جابر بن یزید ازدی، رفیع بن مهران، عبدالله بن زید اسدی، مسلم بن یسار (44) و قتاده بن دعامه سدوسی (45) نام توفیق.
2. جامع کوفه:
قبل از مهاجرت امام علی (علیه السلام) به کوفه، عبدالله بن مسعود صحابی تعالی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) -در جامع این شهر به کار یاد دادن قرآن و احکام اسلامی اشتغال داشت. عمر به هنگام اعزام ابن‌مسعود، به مردم کوفه چنین نوشت: «انی قد بعثت الیکم عمار بن یاسر امیرا و عبدالله بن مسعود معلما و وزیرا و هما من النجباء من مسجد النبی کوهسنگی مشهد اصحاب محمد من اهل بدر فاقتدوا بهما و اسمعوا قد آثرتکم بعبدالله بن مسعود علی نفسی.» (46)
عبدالله بن مسعود پس از عزیمت به کوفه در منزلی در جنب این شهر اقامت گزید. (47) از دانش آموختگان مکتب علمی ابن‌مسعود در کوفه می‌توان دانشمندانی چون: علقمه‌ی بن‌قیس (م. 62 هـ. ق).، مسروق بن‌اجدع همدانی (م. 63 هـ ق.)، شریح قاضی (م. 78 هـ ق.) سعید بن جیبر (م. 95 هـ ق.)، شعبی (م. 104 هـ.ق.) و حبیب بن‌ابی ثابت کاهلی (م. 119 هـ. ق.) را نام توفیق. (48) بعد از مهاجرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) به کوفه و انتخاب این محل ذیل رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد تیتر مرکز حکومت اسلامی از سوی آن حضرت، دامنه‌ی جنبش علمی در جامع آن شهر از هر جهت وسعت یافت. امام علی (علیه السلام) با به کار گیری از منبر خلافت در ایام جمعه رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و عیدین و در هر زمان مناسب دیگر، هزاران نفر عرب، ایرانی، شامی و... را که در جامع کوفه گرد می‌آمدند.عارف و دانشهایی نشانی مسجد النبی کوهسنگی مشهد که از پیامبر پروردگار (صلی الله علیه و آله و سلم) آموخته یا خود درباره ی آن ها اندیشیده بود، بهره‌مند می‌ساخت. سیوطی از ابوطفیل قصه کرده که اذعان کرد: دیدم علی (علیه السلام‌) را در حالی که خطبه می‌خواند و می‌اعلام کرد: بپرسید از من، به پروردگار قسم هیچ چیز نیست که از من سؤال نمایید مگر اینکه من شما را از آن آگاه کنم و بپرسید از من، درباره ی کتاب خدا که به خدا پیمان هیچ آیه‌ای نیست مگر اینکه من می دانم آن آیه در شب نازل گردیده‌است یا در روز، در دشت فرود آمده یا در کوه. (49)
هر چند روزگار اقامت آن حضرت در کوفه حدود 5 سال بیشتر خلا، البته همین زمان کوتاه کافی بود که این شهر را به یکی مرکز ها والا علمی و فرهنگی آن مجال بدل سازد. به گفته‌ی ابن ابی الحدید، حدیث و دیگر دانشهای اسلامی از مکتب امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) به دیگر شهرها و بلاد اسلام شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد رویکرد یافت و امامان چهار‌گانه‌ی اهل سنّت، همگی از تعالیم او فایده‌مند شدند. (50) بدین ترتیب و از آن پس، جامع کوفه همواره روند رویش و ترقّی خود را پیمود و پیوسته شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد وضعیت خود را در تاریخ اسلام مراقبت کرد.

دانش سخن اسلامی نیز اولیه بار درین جامع مسجد النبی کوهسنگی مشهد شکل گرفت و به‌تدریج تکامل یافت و به این ترتیب نخستین مذهب کلامی در اسلام پدید آمد که نقش عمده‌ای در تحولات علمی، سیاسی، شرعی و کلامی این بعدازظهر و عصر اولیه عباسی بر جا نهاد؛ به طوری که جامع بصره، از آن زمان تا اوایل قرن چهارم هجری به عنوان یکی فعال‌ترین مراکز فرهنگی عالم اسلام، خاستگاه محدّثان، فلاسفه و متکلّمان بزرگی شد که هر مورد به نوبه‌ی خود سهم بزرگی در تحولات علمی قرنها نخستین داشته‌اند.
بایستی خاطر نشان نمود فعالیتهای آموزشی در این جامع در بعدازظهر اموی، تنها به گفت و گو و پژوهش در خصوص مسائل نحوی و کلامی محدود نمی‌شد، بلکه فقه اسلامی، تعبیر، قرآن و اخبار نیز به عنوان مثال علومی بود که به طور رسمی در آنجا تدریس میشد. از بزرگانی که در بعد از ظهر اموی در بصره می‌زیسته‌اند می‌توان از آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد حسن بصری، ابن سیرین، (42) جعفر بن‌الحسن، (43) جابر بن یزید ازدی، رفیع بن مهران، عبدالله بن زید اسدی، مسلم بن یسار (44) و قتاده بن دعامه سدوسی (45) نام توفیق.
2. جامع کوفه:
قبل از مهاجرت امام علی (علیه السلام) به کوفه، عبدالله بن مسعود صحابی تعالی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) -در جامع این شهر به کار یاد دادن قرآن و احکام اسلامی اشتغال داشت. عمر به هنگام اعزام ابن‌مسعود، به مردم کوفه چنین نوشت: «انی قد بعثت الیکم عمار بن یاسر امیرا و عبدالله بن مسعود معلما و وزیرا و هما من النجباء من مسجد النبی کوهسنگی مشهد اصحاب محمد من اهل بدر فاقتدوا بهما و اسمعوا قد آثرتکم بعبدالله بن مسعود علی نفسی.» (46)
عبدالله بن مسعود پس از عزیمت به کوفه در منزلی در جنب این شهر اقامت گزید. (47) از دانش آموختگان مکتب علمی ابن‌مسعود در کوفه می‌توان دانشمندانی چون: علقمه‌ی بن‌قیس (م. 62 هـ. ق).، مسروق بن‌اجدع همدانی (م. 63 هـ ق.)، شریح قاضی (م. 78 هـ ق.) سعید بن جیبر (م. 95 هـ ق.)، شعبی (م. 104 هـ.ق.) و حبیب بن‌ابی ثابت کاهلی (م. 119 هـ. ق.) را نام توفیق. (48) بعد از مهاجرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) به کوفه و انتخاب این محل ذیل رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد تیتر مرکز حکومت اسلامی از سوی آن حضرت، دامنه‌ی جنبش علمی در جامع آن شهر از هر جهت وسعت یافت. امام علی (علیه السلام) با به کار گیری از منبر خلافت در ایام جمعه رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و عیدین و در هر زمان مناسب دیگر، هزاران نفر عرب، ایرانی، شامی و... را که در جامع کوفه گرد می‌آمدند.عارف و دانشهایی نشانی مسجد النبی کوهسنگی مشهد که از پیامبر پروردگار (صلی الله علیه و آله و سلم) آموخته یا خود درباره ی آن ها اندیشیده بود، بهره‌مند می‌ساخت. سیوطی از ابوطفیل قصه کرده که اذعان کرد: دیدم علی (علیه السلام‌) را در حالی که خطبه می‌خواند و می‌اعلام کرد: بپرسید از من، به پروردگار قسم هیچ چیز نیست که از من سؤال نمایید مگر اینکه من شما را از آن آگاه کنم و بپرسید از من، درباره ی کتاب خدا که به خدا پیمان هیچ آیه‌ای نیست مگر اینکه من می دانم آن آیه در شب نازل گردیده‌است یا در روز، در دشت فرود آمده یا در کوه. (49)
هر چند روزگار اقامت آن حضرت در کوفه حدود 5 سال بیشتر خلا، البته همین زمان کوتاه کافی بود که این شهر را به یکی مرکز ها والا علمی و فرهنگی آن مجال بدل سازد. به گفته‌ی ابن ابی الحدید، حدیث و دیگر دانشهای اسلامی از مکتب امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) به دیگر شهرها و بلاد اسلام شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد رویکرد یافت و امامان چهار‌گانه‌ی اهل سنّت، همگی از تعالیم او فایده‌مند شدند. (50) بدین ترتیب و از آن پس، جامع کوفه همواره روند رویش و ترقّی خود را پیمود و پیوسته شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد وضعیت خود را در تاریخ اسلام مراقبت کرد.